Rampspoed

Rampspoed

Bij een ramp denken we meteen aan de MH17. Een toestel neergeschoten boven Oekraïne, geen overlevenden, 298 doden, waaronder 196 Nederlanders. Via via kent bijna iedereen wel iemand die erin zat.

Veel uitvaartondernemers verzorgden een M1l7-uitvaart en maar al te vaak was dat er een van kennissen. Het afgelopen jaar hoorde ik er dikwijls verhalen over en altijd was de strekking: “Wat een impact!” De aanblik van vier kisten naast elkaar in een aula, het binnengaan van een huis waar een heel gezin niet meer in terug zal keren, de rouwstoet van vliegveld Eindhoven naar de Korporaal van Oudheusden kazerne: ook professionals waren aangeslagen. “Die rouwstoet was prachtig’; vertelde de Haagse uitvaart­ ondernemer Erik Boelkens me bijvoorbeeld, “maar hij legde de lat ook hoog:’

Boelkens praat, meer dan een jaar na dato, nog steeds geëmotioneerd over ‘zijn’ MH17-uitvaart. Over de beslissingen die moesten worden genomen en steeds weer moesten worden bijgesteld. Zo wilden nabestaanden eerst wachten, totdat alle omgekomen gezinsleden geïdentificeerd waren. Toen iedereen na de vakanties bleef vragen of ze al meer wisten, besloten de nabestaanden toch tot een herdenking in september. Later volgde de crematie . Maar ook daarna kwamen ze nog voor vragen te staan, omdat er resten gevonden blijven worden.

Elders in dit nummer leest u een boeiend verslag van een nabestaande. Marieke Poelmann verloor haar ouders bij de vliegramp bij Tripoli en schreef er een ontroerend opiniestuk over, waarop antropoloog Eric Venbrux reflecteert.

Maar we behandelen meer dan de MH17. Met Hans Bleijerveld van het Team Bijzondere Uitvaarten van Monuta blikken we terug op vijftien jaar Nederlandse rampspoed . Funerair historicus Wim Cappers kijkt nog verder terug in de vaderlandse geschiedenis. Ook richten we onze blik op de rest van de wereld, want zoals blijkt uit de Infographic hiernaast: rampen komen niet alleen bij ons voor. Ook elders wordt gerouwd om nabestaanden die bij een ramp omkwamen. We gaan daar later nog eens dieper op in. Rituelenonderzoeker Paul Post, die momenteel rituelen – of het gebrek daaraan – onderzoekt op Lampedusa, meldt alvast in een mail dat hij interessante verschuivingen signaleert en dat rituelen niet altijd zinvol zijn.

Tijdens een rit naar Hilversum sprak ik met Pedro Swier (die al jaren deel uitmaakt van het Landelijk Team Forensische Opsporing) over rampen. Hij zei me dat één ding zeker is: al weten we nooit in welke vorm zich een ramp aandient, dat er nieuwe rampspoed volgt, is onbetwist.

Marjon Wijzen